Çay, çeşitli bitkilerin çiçeklerinin, köklerinin, yapraklarının kaynatılması ile elde edilen içecek türüdür. Dünyada yeşil çay, mor çay, nane çayı, adaçayı, sarı çay gibi farklı birçok çay türü vardır. Ülkemizde ise en çok sevilen ve tüketilen çay türü, siyah çaydır. Siyah çay nem olmayan ortamlarda uzun süre bozulmadan saklanabilir ve her mevsim keyifle tüketilebilir. Elbette bu, ülkemizin en sevilen sıcak içeceklerinden birisi olan çay için sizlere vereceğimiz püf noktalardan sadece bir tanesi. Çayı seviyorsunuz; özellikle siyah çay gün içinde olmazsa olmazlarınızdan birisi. Peki, en güzel çay nasıl demlenir? İyi çay demlemenin püf noktaları nelerdir? Gelin, bu keyif dolu soruları birlikte cevaplamaya çalışalım.
Siyah Çayı Tanıyalım
Dünyada en çok tüketilen sıcak içeceklerin başında yer alan siyah çay, içeriğinde B vitamini, uçucu yağlar, kafein, tanen gibi maddeler bulunmaktadır. Bunun yanında çay içerisinde potasyum, manganez, folik asit ve kalsiyum da bulunmaktadır. Ülkemizin milli içeceklerinden olan çay, 2017 yılında yayınlanan rapora göre tüm dünyada kişi başına en çok tüketilen içecektir. İçeriğinde antioksidan da içermesinin yanı sıra çay, içerdiği mineraller nedeniyle kemik ve diş sağlığı için faydalıdır.
Dünyanın en iyi çayları dağlık alanda, tropikal bölgelerde yetişmektedir. Dünyada çay üretimi yapılan ülkeler ise Vietnam, Japonya, İran ve Arjantin, Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka, Türkiye, Endonezya olarak sıralanabilir. Dünyada yıldan 3 milyon ton çay üretimi yapılmaktadır. Bunun önemli bir kısmı ise Türkiye’de Karadeniz Bölgesinde üretilmektedir.
Siyah çayın tüketimi ve yapılışı ülkeden ülkeye kültürden kültüre farklılık göstermektedir. Örneğin Hindistan’da daha aromatik çaylar üretilir ve bunlar tarçın, bol şeker, süt ile tatlandırılarak içilir. İngiltere’ nin ise sütlü beş çayları meşhurdur. Avrupa’ da ise genelde hoş kokulu bitki çayları tüketilmektedir. Çay da genelde soğuk olarak veya poşet çay halinde tüketilir. Türkiye’de ise çay, çok sevilen, milli içecek ilan edilen bir içecektir. Genelde ince belli bardakta veya fincanlarda günün her saatinde tüketilmektedir. Türkiye’de çay olmayan bir kafe, restoran bulmak nerdeyse imkânsızdır.
Milli içeceğimiz olan çayın sağlığa birçok faydası vardır. İşte bunlardan birkaçı:
- Vücuttaki su ve mineral dengesini korur.
- İçeriğindeki antioksidanlar nedeniyle çay, kanserli hücre oluşmasını engeller.
- Kan dolaşımını hızlandırır.
- Böbreklerin çalışmasını düzenler.
- Yorgunluğu alır ve metabolizmayı hızlandırarak kilo vermeye yardımcı olur.
- Konsantrasyonu yükseltir.
- Damar sertliğini ve kireçlenmeyi engeller.
- Yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcıdır.
- Sakinleştirici etkisi vardır. Özellikle soğuk günlerde daha iyi hissetmenizi sağlar.
Çay Nasıl Yapılır, Demlenir?
Çay için suyun önemi son derece büyüktür. İyi demlenmiş bir çay için, su son derece önemlidir. Öncelikle iyi bir çay olması için kullanılan suyun, çayın kalitesi önemlidir. Ay yaparken çeşme suyu değil berrak içme suyu kullanılmalıdır. Ayrıca kullanacağımız demliğin temizliği de bir o kadar önemli tabii. Altı kireç tutmamış temiz bir çaydanlık seçerek işe başlanmalıdır.
Çay severler bilirler; porselen bir demlik çaya inanılmaz bir lezzet katar. Kullandığınız çaydanlığın topraktan yapılmış, porselen veya cam olması daha lezzetli bir çay demleme imkânı sunar. Ardından çaydanlığa 2/3 oranında(yurtdışından alınan çaylarda su oranı daha fazla olmalıdır) su doldurularak ocağa alınır ve kaynamaya bırakılır. Su kaynamaya başladıktan sonra en 2-3 dakika kaynamalıdır. Su kaynadıkça içindeki bakteri ve mikroplar ölür bu yüzde suyun iyice kaynaması önemlidir. Lezzetli bir çay için püf noktalarından birisi budur.
Çay miktarı, kaliteli çay deneyimi için önemli olan bir diğer unsurdur. Ardından çayın demleneceği çaydanlığa 7-8 yemek kaşığı kadar çay koyulmalıdır. Buradaki oran çayı demli veya açık çay olarak nasıl sevdiğinize bağlı olarak değişebilir. Kaynayan sıcak suyun birazcık kaynaması durunca çayın üzerine ilave edilmelidir. Şiddetli şekilde kaynayan su ile çay demlenirse hem çay yanacak hem de lezzetsiz olacaktır. Diğer demlikte azalan su tekrar doldurulmalıdır. Ardından çay yaklaşık 15-20 dakika demlenmeye bırakılır. İdeal demlenme süresi genellikle 13 dakikadır. Demlenen çayın içerisinde birkaç damla limon sıkarak tüketebilirsiniz. Afiyet olsun.
Çay Demlerken Dikkat Edilmesi Gereken Püf Noktalar
- Çay yaparken püf noktalardan birisi de şudur: Lezzetli bir çay için demlendikten sonra ocaktan hemen alınmamalıdır. Çünkü çay suyu kaynadıkça güzelleşecek ve daha berrak bir çay ortaya çıkacaktır. Bu nedenle çay daima kısık ateşte bırakılarak tüketilmelidir.
- Çay demlerken kesinlikle soğuk su kullanılmalıdır. Ayrıca çeşitli mineraller içeren yumuşak içimli bir su kullanmak lezzetli bir çay için olmazsa olmazdır.
- Çayın demlenip demlenmediğini anlamak için ise üzerinde çay yaprakları olup olmadığına bakılmalıdır. Çay yaprakları yüzeyde yüzüyorsa ve homojen değilse henüz demlenmemiş demektir. Çünkü çayın demlenmesi ve ‘tavşankanı denecek şekilde kıpkırmızı olması için’ çay tamamen suyunu çekmeli ve usulca dibe çökmelidir.
Yeşil Çay Nasıl Demlenir?
Yeşil çay, çoğu zaman sağlıkla aynı anlama gelir. Ülkemizde sevilen çaylardan biri olan yeşil çay, özellikle zayıflamak isteyen kadınlar tarafından sıkça tercih edilir. Hindistan ve Çin kökenli olan yeşil çay çiçekli halde aktarlardan alınabileceği gibi paket çay şeklinde de tüketilebilir. Yeşil çay hem sıcak hem soğuk olarak tüketilebilir. Yeşil çay anlık tatlı krizlerini, metabolizmayı hızlandırır ve kilo vermeyi kolaylaştırır. Bunun haricinde yeşil çay kolesterolü düşürür, kanserli hücre oluşmasını önler, diş çürüklerini önlemeye yardımcıdır. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve yaşlanma etkilerini geciktirir. Sağlığınız için düzenli olarak tok karınla günde bir fincan yeşil çay tüketebilirsiniz. Sağlıklı bir yaşam için günde en fazla 3 fincan yeşil çay tüketilmelidir. Fazlası uykusuzluk gibi sorunlara yol açar.1 fincan yeşil çay sadece 2 kaloridir.
Yeşil çay tüketirken tok olunmalıdır. Çünkü içerisindeki tanin adlı madde aç karnına tüketilirse mide ağrısına, kabızlığa, mide bulantısına neden olabilir. Böbrek hastaları, tansiyon hastaları ve hamile kadınlar yeşil çay içmeden önce mutlaka doktora danışmalıdır.
İyi bir yeşil çay demlemek için işte malzemeler ve yapılışı:
Malzemeler:
- 1 bardak soğuk su,
- 1 yemek kaşığı yeşil çay,
- 3-4 damla limon suyu
- Tatlandırmak için tarçın ve bal(isteğe göre)
Hazırlanışı: Suyu birkaç dakika kaynatın ve ocaktan alın. Kaynaması durunca içine yeşil çayı ekleyin. Ardından içine isteğe göre şeker, tarçın, bal veya taze nane, fesleğen yaprakları ekleyebilirsiniz. Afiyet olsun.
Beyaz Çay Nedir?
Beyaz çay, çayın en saf ve doğal hallerinden birisidir. Bu çay genellikle tıpkı siyah veya yeşil çay gibi demlenir ve de hazırlanır. İlk olarak, Çin Hükümdarlık Ailesi tarafından keşfedilen beyaz çay, kilogram fiyatı son derece yüksek olan çay türlerinden birisidir. Yüksek bir fiyata sahip olmasının yanında beyaz çay, antioksidan açısından son derece kalitelidir ve lezzetlidir. Demlendiğinde adına yaraşır şekilde beyaz bir renk alır ve genellikle bu çayı tatlandırmak için bal kullanılır. İlerleyen zamanlarda, beyaz çay ile ilgili de değerli ipuçları ve bilgilerle de karşınızda olacağız.
Çay, bir tür tutkudur. Sadece ülkemizde değil İran, Rus, İngiliz, Amerikan ve özellikle de Japon ve Çin Kültürü için önemli bir içecek olan çay, farklı şekillerde demlenir, hazırlanır ve sevilerek içilir. Günümüzde çay hasadı ve üretim ile ilgili süreçlerin gelişmesi, meyve çayı veya kuyu meyvelerin karışık olarak kullanıldığı çay karışımlarının da tüketicilerle buluşmasına neden oldu. Sizler de çay keyfinizi renklendirmek için meyve çaylarını veya farklı türde çayları (papatya çayı gibi…) tercih edebilirsiniz.